Çölyak Belirtileri Nelerdir? Gluten İntoleransı
Herkese merhaba!Günümüzde çok yaygın olan ve birbirine çok karıştırılan çölyak ve gluten hassasiyetinden bahsetmek istiyorum.
Çölyak her geçen gün görülme sıklığı artan ortalama 100 kişiden 1’inde görülen genetik bir hastalıktır. Birçok tahılda ( buğday, arpa, çavdar ) bulunan glutene karşı oluşan bir bağışıklık tepkisidir. Bu hastalık ince bağırsaktaki iltihaplanma ile ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi glutene karşı koyarken bağırsak duvarı hasar görür ve emilim bozukluğu meydana gelir.
Peki belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalarında gluten içeren besinleri tükettikleri zaman çoğunlukla ince bağırsak doku hasarı, karında şişkinlik, kronik ishal, kabızlık, karın ağrısı, kilo kaybı, yorgunluk görülürken iler ki zamanlarda deri dökülmeleri, depresyon, davranış bozukluğu görülür.
Bebeklerde hastalığın belirtileri ek gıdalara başladıktan sonra ilk tahıl ürünlerini tükettikten sonra ortaya çıkar. Belirtileri kusma, kronik ishal, karında şişkinlik, gelişim geriliği, iştahsızlık ve kas erimesidir. Çocuklarda ise kronik ishal, kabızlık ,kilo kaybı, sinirlilik, ergenlikte gecikme, kısa boyluluk ve dikkat eksikliği görülür.
Ayrıca çölyak hastalığı cerrahi işlem, gebelik, doğum, viral enfeksiyon veya şiddetli stres gibi durumlarda da ilk kez belirti verebilir.
Çölyak hastalarında sindirim semptomları ön planda olmadan yorgunluk ve iştahsızlık gibi belirtiler de görülebildiği için tanı koymak bazen çok güç olabilmektir .Bu nedenle çölyak hastası olan kişilerin sadece %20’sine tanı konulabildiği %80’inin hiç tanı konmadan bu şikayetlerle yaşamını sürdürdüğü tahmin edilmektedir.
Çölyak hastalığının tek tedavi yöntemi ömür boyu glutenden uzak bir diyettir. Az miktarda glutenin bile zarar verebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bazı bireyler gluten yedikten sonra hiçbir belirti göstermez fakat bu glutenin onlara zarar vermediği anlamına gelmez.
Diyete başlanmasıyla birlikte 24 saat içinde klinik bulgular düzelir ve iştah açılır. Çocuklarda 3-6 ay yetişkinlerde 1-2 yıl süreyle tamamen iyileşme başlar .Bu nedenle bu tarz şikayetleriniz varsa bir diyetisyene başvurmanız gereklidir.
Gluten içermeyen besinler: Mısır, pirinç, kinoa, chia, keten tohumu, keçiboynuzu, karabuğday.
Gluten intoleransı glutenli besinlerin iyi sindirilememesi sonucu bağırsakta rahatsızlığa yol açan fizyolojik bir durumdur.Glutene karşı oluşan bir alerji de diyebiliriz.
Belirtileri
(çölyakla karıştırılmasının bir sebebi de ortak belirtileri olmasıdır) ishal, kusma, halsizlik, depresyon, şişkinlik, karın ağrısı. Bunların dışında çölyakla farklı olarak reflü, gaz, unutkanlık gibi semptomları da görülmektedir.
Bu hassasiyette tedavi yöntemi bir diyetisyen ile eliminasyon diyeti uygulanmasıdır. Eliminasyon diyeti, belirli gıdaların belirli bir süreliğine beslenme düzeninden çıkarılması daha sonra çıkarılan gıdaların yavaş yavaş hastadaki semptomlara bakarak beslenme düzenine eklenmesidir. Yani bizde de gluten içeren besinler ilk önce diyetten çıkarılır daha sonra kişideki belirtilere bakarak yavaş yavaş eklenerek devam edilir.
glutenler
Sonuç olarak,
Çölyak ömür boyu süren bir hastalık iken gluten intoleransı 3-5 yıl içinde geçebilen bir besin alerjisidir.
Çölyak gluten kaynaklı oluşurken, gluten intoleransı glutene karşı gelişir.